Antecedentes da Crise de Thomas Cook

O turismo achega un 11,7% do PIB e supón un 13,6% do total dos afiliados en España. O turismo é, polas súas características, un sector horizontal que impacta practicamente en todos os sectores económicos e é capaz de xerar ingresos inducidos en sectores como o comercio, o lecer, e os servizos en xeral que utilizan os que nos visitan, sexa a través de turoperador ou con viaxes individuais.

Ademais, o turismo é un sector fundamental na economía dos territorios insulares, en Baleares supón máis do 45% do Produto Interior Bruto (PIB), e dá traballo a máis do 30% do total de asalariado e en Canarias a súa achega ao PIB supera o 35%. Ademais, o sector xera máis do 40% do emprego nesas rexións. En ambos os casos, destaca o importante número de turistas europeos que reciben, especialmente británicos.

O grupo británico Thomas Cook, o segundo maior do mundo e o máis antigo, declarouse en quebra o luns 23 de setembro tras fracasar as negociacións de emerxencia co seu principal accionista, o grupo investidor chinés Fosun, e os seus acredores para recibir unha inxección de capital que lle permitise seguir operando.

A compañía, con 178 anos de historia e 22.000 empregados, anunciou a través dun comunicado a “liquidación obrigatoria de Thomas Cook” a pesar dos esforzos realizados. As firmas AlixPartners e KPMG foron elixidas para axudar ao administrador xudicial no proceso de liquidación do grupo.

O Grupo Thomas Cook componse dunha extensa rede de turoperación, varias aerolíneas e propiedades hoteleiras. Debido a esta composición, a quebra tivo tamén un efecto directo sobre a conectividade aérea. En 2018, as aerolíneas de Thomas Cook trouxeron a España un total de 7,1 millóns de viaxeiros segundo estatísticas de AENA . Só o grupo Thomas Cook Reino Unido enviou en 2108 a España ao redor de 1,3 millóns de turistas. Operaba voos desde o Reino Unido a 11 aeroportos españois (esencialmente Canarias, Baleares, Xirona/Costa Brava, Reus/Costa Dourada, Alacante/Costa Branca e Costa de Almería), aínda que concentra a maior parte das súas operacións nos dous arquipélagos, que serán por tanto os máis prexudicados. Así pois, os efectos da quebra de Thomas Cook terán afectacións non só para o sector turístico, senón que tamén para a conectividade, emprego e, en definitiva, o benestar social das CCAA afectadas, especialmente Canarias e Baleares, e do conxunto do país.

Ante esta situación, cífrase en máis de 260 millóns de euros a débeda de Thomas Cook UK cos máis de 600 hoteis españois afectados. Está aínda por cifrar as afectacións doutras filiais de Thomas Cook que se declararon en insolvencia (como Alemaña ou Holanda) e outras que permanecen coas operacións conxeladas (caso de Hungría, por exemplo).

Así mesmo, o cesamento de actividade de Thomas Cook UK supón que todas as persoas que tiñan contratados (e en moitos casos, pagos) servizos turísticos para viaxar nos próximos meses a España deixarán de vir. Segundo as estimacións realizadas con datos de AENA , cífrase o impacto en máis de 400.000 turistas afectados en Canarias e 300.000 en Baleares entre outubro de 2019 e marzo de 2020.

Finalmente, cabe sinalar a importante perda de emprego directo, con máis de 3.400 postos de traballo entre os traballadores da central da empresa en España (800 entre a central e a empresa de handling do aeroporto), situada en Palma de Mallorca, e os postos de traballo en establecementos hoteleiros. Ademais da perda de emprego directo, a dimensión social é moito máis ampla, porque existe un risco de peche da planta hoteleira afectada que se podería estender a outros sectores como o transporte e a distribución de produtos, pero tamén a sectores complementarios como o comercio e a restauración, entre outros.

Thomas Cook no mundo

A seguir detállase a situación dos países europeos nos cales Thomas Cook ten presenza.

Thomas Cook en mercados emisores europeos [PDF] [474.11 kB]

Consecuencias e impacto da quebra de Thomas Cook

Os problemas derivados da quebra de Thomas Cook pódense resumir en catro grandes ámbitos:

• En primeiro lugar, a perdida de conectividade aérea especialmente importante en Canarias e Baleares, que esixe a posta en marcha de medidas orientadas á captación de compañías e rutas aéreas.
• En segundo lugar, a falta de liquidez de moitas empresas e autónomos afectados e o empeoramento drástico dos seus balances xa que a quebra supón que a facturación dos meses estivais non se cobrou e está en risco a tempada de inverno, que en Canarias é tempada alta. Isto supón unha falta de liquidez a curto prazo de moitas empresas e autónomos. Hai que ter en conta que o efecto da falta de pagamentos non se circunscribe ao sector hoteleiro, tamén se estende ao sector do transporte e ao da distribución, así como ao de subministracións aos establecementos hoteleiros. Urxe establecer canles de crédito brando para salvar as dificultades de tesouraría e poder afrontar a nova tempada turística. Así mesmo, reducir os custos laborais a través de bonificacións de cotas á Seguridade Social e adiamentos no pago de cotas á Seguridade Social e impostos.
• En terceiro lugar, o impacto negativo que ten nos traballadores e traballadoras afectados tanto de forma directa polo peche da sede central de Thomas Cook en España, situada en Palma de Mallorca, como a perdida inducida polo peche de empresas afectadas. Ante esta situación, desde o Servizo Público de Emprego Estatal (SEPE) en coordinación coas CCAA poranse en marcha diferentes políticas activas e pasivas de emprego para facilitar e acelerar a recolocación das persoas afectadas.
• En cuarto e último lugar, a importante diminución dos fluxos de demanda turística, que precisa de campañas de atracción de turistas e buscar novos nichos de mercado para o que é necesario adaptar a oferta turística ás novas preferencias dos turistas. Así mesmo, resulta urxente buscar unha substitución de provedores turísticos e/ou de canles de atracción de demanda.

Información que está a dar o Goberno Británico [PDF] [307.7 kB].

Plan de continxencia

Reino Unido

A Autoridade de Aviación Civil do Reino Unido opera baixo un esquema de protección financeira en nome de Air Travel Trust (ATT) para aqueles consumidores que adquiran paquetes vacacionais que inclúan voo e aloxamento a través dos turoperadores e as axencias de viaxes titulares de ATOL .

O Goberno e a Autoridade de Aviación Civil adoptaron as medidas necesarias para garantir o regreso ao Reino Unido dos viaxeiros afectados nos días inmediatamente posteriores ao cesamento de actividade de Thomas Cook.

España

O Consello de Ministros aprobou, o 11 de outubro, o Real Decreto-lei 12/2019 que introduce medidas para todas as empresas afectadas incluíndo: a creación dunha liña de crédito para empresas con falta de pagamentos de TC , a creación do Fondo Financeiro do Estado para a Competitividade Turística (FOCIT), a coordinación das políticas activas de emprego entre SEPE e CCAA, as medidas de apoio e información a afectados e o reforzo da estratexia de destinos turísticos intelixentes. Estas medidas do Goberno foron abordadas na reunión Interministerial de Turismo celebrada o 3 de outubro de 2019.

A Ministra en funcións de Industria, Comercio e Turismo solicitou durante a súa reunión coa Comisaria de Emprego, Marianne Thyssen que a UE destine recursos do Fondo Europeo de Globalización para paliar as consecuencias que a quebra de Thomas Cook poida ter en termos de emprego. A este pedimento poderían sumarse outros países afectados pola quebra, como Grecia ou Portugal.

Nota de prensa sobre Fondos europeos [PDF] [329.96 kB]

Por outra banda, a Ministra en funcións de Industria, Comercio e Turismo reuniuse o pasado 24 de setembro con representantes das comunidades autónomas máis afectadas --Canarias, Baleares, Comunidade Valenciana, Andalucía e Cataluña-- e de empresarios do sector turístico para trazar e coordinar un plan de actuación conxunto e afrontar esta crise.

Nota de prensa sobre Comunidades Autónomas [PDF] [344.48 kB]

A Axencia Estatal de Seguridade Aérea (AESA) está a realizar inspeccións in situ nos aeroportos españois, desde os que operaba Thomas Cook, para verificar que se respectan os dereitos dos pasaxeiros establecidos no Regulamento europeo (CE) 261/2004 sobre atrasos, cancelacións e denegacións de embarque.

Nota de prensa sobre Inspeccións AESA [PDF] [134 kB]